DANH PHÁP KHOA HỌC VÀ PHÂN LOẠI CÂY CHÀ LÀ ẤN ĐỘ – CHÀ LÀ PAKISTAN – CHÀ LÀ ĐƯỜNG – CHÀ LÀ BẠC
Tên thường gọi: Chà Là Ấn Độ – Chà Là Ấn – Chà Là Bạc – Chà Là Pakistan – Chà Là Đường
Tên khoa học: Phoenix sylvestris Roxb.
Tên khoa học khác: Elate sylvestris L./ Elate versicolor Salisb.
Họ: Arecaceae (Cau/Dừa)
Phân loại: Thực vật hạt kín (Magnoliophyta), Một lá mầm (Monocotyledon)
Chiều cao tăng trưởng: 10 – 15m
Đường kính thân có thể đạt: 20 – 50cm
Tuổi thọ: Cây lâu năm
Hình dáng sinh trưởng: Cây thân cột có bộ lá xòe ra như đài phun nước.
Môi trường sống: Trên cạn
Khí hậu: Nhiệt đới, nhiệt đới gió mùa.
Phân bố: Cây Chà Là Ấn Độ có nguồn gốc vốn là loài cây bản địa của Ấn Độ và Pakistan. Hiện nay, cây được trồng phổ biến như một loại cây biểu tượng ở vùng nhiệt đới ở Đông Nam Á và Hawaii. Đặc biệt, cây xuất hiện nhiều ở các quốc gia như: Ấn Độ, Pakistan, Việt Nam, Thái Lan, Trung Quốc…
ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI CÂY CHÀ LÀ ẤN ĐỘ – CHÀ LÀ PAKISTAN – CHÀ LÀ ĐƯỜNG – CHÀ LÀ BẠC
Thân cây Chà Là Ấn Độ mang đặc điểm của họ Cau/Dừa nên thuộc dạng thân gỗ, thân cột lớn, rất cứng cáp và không phân nhánh. Thân thường có màu vàng nâu hơi sáng tùy theo độ tuổi. Bao bọc quanh thân là những bẹ lá rất dày và cứng, có chức năng như một lớp giáp bảo vệ, thường kèm theo một lớp xơ đệm bên trong. Cây Chà Là Ấn Độ có thể tăng trưởng chiều cao đến hơn 15m, thường ghi nhận ở mức 6 – 10m khi trồng trong đô thị, đặc biệt cây có thể đạt chiều cao tới khoảng 20m khi trồng trong môi trường tự nhiên bản địa.
Lá cây Chà Là Ấn Độ thuộc nhóm lá kép lông chim, xẻ thùy, có màu xanh bạc, hơi thô cứng. Lá có chiều dài khoảng 3 – 3.5m, chiều rộng lá khoảng 20 – 30cm. Trên lá lớn gồm khoảng 200 – 250 lá con mọc đối xứng có chiều dài khoảng 15 – 30cm, chiều rộng khoảng 2-3cm. Lá mọc tập trung ở phần ngọn (quanh cổ hủ) nên tán lá của cây Chà Là Ấn Độ thường rất dày. Bẹ lá rộng khoảng 5 – 10cm, dày ở phần gốc lá, có màu xanh vàng. Cuống lá mọc ra nhiều gai nhọn màu vàng có chức năng bảo vệ cây, chiều dài đạt từ 5 – 10cm , thường có 1 lớp bụi sáp màu trắng bám trên đó. Gân lá sáng và phân hóa theo dạng hình xương cá. Chỉ số che bóng (LAI) khoảng 2.5.
Hoa Chà Là Ấn Độ là loại hoa đơn tính, màu trắng kem, hoa nhỏ tập trung thành cụm hoa dài khoảng 5-10cm, nằm bên trong 1 mo dài khoảng 20 – 30cm, màu vàng, thường mọc ra từ nách lá. Cây phân hóa rõ rệt thành cây mang hoa đực và cây mang hoa cái. Hoa có cụm bột phấn dày, có hương thơm, thu hút côn trùng, đặc biệt là ong. Cây thụ phấn nhờ côn trùng hoặc các loài động vật.
Quả cây Chà Là Ấn Độ thuộc dạng quả đơn, thuôn dài khoảng 2cm, thường mọc theo chùm, khi non có màu xanh và khi chín chuyển sang màu vàng cam. Quả chứa một hạt lớn duy nhất bên trong cùng với lớp thịt mỏng có thể ăn được.
Rễ Chà Là Ấn Độ là loại rễ chùm thường nằm dưới mặt đất, tuy nhiên khi gặp điều kiện bất lợi, phần gốc sẽ mọc thêm một số rễ bên trên mặt đất để giúp cây hấp thụ oxi tốt hơn. Cây thích hợp với loại đất hữu cơ tự nhiên, hoặc đất cát với đặc tính tơi xốp, thoát nước tốt.
KỸ THUẬT CHĂM SÓC VÀ NHÂN GIỐNG CÂY CHÀ LÀ ẤN ĐỘ – CHÀ LÀ PAKISTAN – CHÀ LÀ ĐƯỜNG – CHÀ LÀ BẠC
Chà Là Ấn Độ là loại cây khỏe mạnh, tuy nhiên cũng cần lưu ý một số vấn đề sau để cây được chăm sóc tốt hơn:
Tốc độ sinh trưởng: Cây có tốc độ sinh trưởng ở mức từ chậm đến trung bình.
Điều kiện ánh sáng: Cây thích hợp trồng trong điều kiện chiếu sáng toàn phần.
Điều kiện nước tưới: Cây có chế độ nước tưới vừa phải.
Điều kiện thổ nhưỡng: Cây thích hợp với loại đất hữu cơ tự nhiên, hoặc đất cát với đặc tính tơi xốp, thoát nước tốt. Cây có thể sống được với các loại đất có pH từ 6,1 đến 6,5 (axit nhẹ); 6,6 đến 7,5 (trung tính); 7,6 đến 7,8 (kiềm nhẹ).
Cắt tỉa: Cây Chà Là Ấn Độ không cần phải chăm sóc, cắt tỉa nhiều. Tuy nhiên để cây luôn đẹp và khỏe, bạn chỉ cần theo dõi và cắt tỉa những lá vàng, lá khô, để kích thích cây ra lá mới và thỉnh thoảng dọn vệ sinh trên thân cây tạo thông thoáng phòng trừ các loại sâu bệnh hại.
Dinh dưỡng: Bón phân định kỳ 1 – 2 tháng một lần với các loại phân bón hữu cơ là tốt nhất cho cây, tuy nhiên cần lưu ý liều lượng vừa đủ, tránh bón quá nhiều làm cây bị suy yếu và hư tổn bộ rễ. Có thể sử dụng kết hợp các loại phân hữu cơ và phân vô cơ để đạt hiệu quả hơn.
Sâu bệnh hại: Chà Là Ấn Độ là loại cây khỏe mạnh, tuy nhiên cũng giống như nhiều loại cây họ Cau/Dừa khác, nó cũng dễ bị tấn công vào phần ngọn (cổ hủ) hay phần rễ bởi các loại ấu trùng của các loài côn trùng cánh cứng như: Đuông, sùng, bọ đen, bọ dừa…. Vì vậy bạn cần theo dõi cây, phun hoặc treo các loại thuốc có tác dụng xua đuổi những loại côn trùng gây hại trên.
Nhân giống: Cây Chà Là Ấn Độ thường được nhân giống bằng cách ươm cây con từ hạt hoặc nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô trong phòng thí nghiệm.
CÔNG NĂNG TRONG CẢNH QUAN CỦA CÂY CHÀ LÀ ẤN ĐỘ – CHÀ LÀ ĐƯỜNG – CHÀ LÀ PAKISTAN – CHÀ LÀ BẠC
Chà Là Ấn Độ là loài cây biểu trưng cho vùng nhiệt đới có ưu điểm như cây khỏe mạnh, thân to, tán lá đẹp, có hoa thơm và quả nhỏ có thể ăn được nên thường được sử dụng nhiều trong trang trí cảnh quan:
Cảnh quan sân vườn: Cây chà là Ấn Độ Pakistan thường được chọn làm cây điểm nhấn để mang hơi thở nhiệt đới vào trong các khu vườn, khoảng sân, tiểu cảnh. Cây còn có thể được trồng trong chậu đặt trong nhà, ban công, sân thượng (khu vực có ánh sáng) như một loại cây trang trí nội thất. Với tán lá rộng và dày, cây còn được trồng để làm cây bóng mát, cây trang trí cho các resort ven biển.
Cảnh quan đô thị: ở các vườn tự nhiên, công viên, vỉa hè hay dải phân cách cây được trồng khá nhiều để trang trí hoặc làm bóng mát trong các đô thị.
CÔNG DỤNG KHÁC CỦA CHÀ LÀ ẤN ĐỘ – CHÀ LÀ BẠC – CHÀ LÀ PAKISTAN – CHÀ LÀ ĐƯỜNG TRONG ĐỜI SỐNG
Bên cạnh công năng làm trang trí cảnh quan sân vườn, các bộ phận khác của Chà Là Ấn Độ còn được sử dụng như một loại dược liệu, thức ăn hoặc gia vị trong đời sống với các công dụng sau:
Quả với thành phần gồm nhiều chất dinh dưỡng (sắt, canxi, potasium selenium, magnesium, các sinh tố nhóm B) và có nhiều chất xơ tốt cho sức khỏe và tim mạch, lượng đường chiếm khoảng 60 – 75% ăn rất ngọt, nên được dùng làm thức ăn ở một số quốc gia.
Nhựa hoa tươi được chiết xuất thu hoạch có thể mang đi nấu làm đường hoặc mang đi ủ lên men thành một loại rượu rất ngon.
Lá cây Chà Là Ấn Độ thường được xé nhỏ, dùng để nhồi nệm, gối, đan làm chiếu, giỏ, màn, quạt. Lá Chà Là có tinh dầu, khá thơm được sử dụng làm nước hoa hoặc nhiên liệu sinh học. Ngoài ra người ta còn sử dụng lá cây làm chổi, phao câu cá.
Quả có thể được dùng để điều trị được bệnh tiêu chảy, chữa say rượu, bia.
Gỗ cây Chà Là Ấn Độ không phải là loại gỗ tốt, tuy nhiên người ta thường mang gỗ của nó đi sấy dùng làm gỗ ván làm cầu hoặc vách ở nông thân.
Thông tin trong trang web www.saigongreenery.com hay www.saigontree.com này đã được tổng hợp từ các nguồn đáng tin cậy, gồm các công trình tham khảo về cây thuốc. Nó không thay thế cho tư vấn y tế hoặc điều trị và Saigon Greenery không có ý định cung cấp bất kỳ lời khuyên y tế nào. Độc giả nên luôn luôn tham khảo ý kiến bác sĩ của mình trước khi sử dụng hoặc tiêu thụ một loại cây cho mục đích y học.
Edit by Saigon Greenery.
Bình luận